Ordo Fratrum Minorum Capuccinorum PL

Log in
aktualizacja 9:26 AM UTC, Mar 19, 2024

Historia kapucynów

Początki

Zakon narodził się około 1525 r., kiedy to franciszkanin Mateusz z Bascio – wyświęcony na kapłana w regionie Marche we Włoszech – był przekonany, że styl życia prowadzony przez ówczesnych franciszkanów nie był taki, jak sobie to wyobrażał święty Franciszek. Chciał powrócić do pierwotnego stylu życia w samotności i pokucie praktykowanej przez założyciela swojego zakonu.

Jego przełożeni próbowali powstrzymać te innowacje, a brat Mateusz i jego pierwsi towarzysze zmuszeni byli ukryć się przed władzami Kościoła, który chciały ich aresztować za porzucenie dotychczas prowadzonego życia zakonnego. Były to zresztą lata reformacji luterańskiej i dlatego każda próba odnowy była źle widziana przez przełożonych zakonnych. Mateusz i jego przyjaciele znaleźli schronienie u kamedułów; z wdzięcznością przyjęli następnie kaptur noszony przez ten zakon, który był znakiem pustelników w regionie Marche, oraz wzorem kamedułów zaczęli nosić brody. Popularna, późniejsza nazwa zakonu pochodzi właśnie od przyjętego kaptura (cappuccio – kaptur).

W 1528 r. Mateusz, przy wsparciu Katarzyny Cybo, księżnej Camerino, uzyskał aprobatę papieża Klemensa VII bullą Religionis zelus, dzięki której otrzymał pozwolenie na życie jako pustelnik oraz na życie wędrowne głoszenie kazań ubogim. Zezwolenia te były nie tylko dla niego, ale dla wszystkich tych, którzy przyłączą się do niego, próbując przywrócić jak najbardziej dosłowne przestrzeganie Reguły św. Franciszka. Do brata Mateusza i pierwotnej grupy wkrótce dołączyli inni. Początkowo nazywano ich braćmi mniejszymi życia pustelniczego, a ze względu na sprzeciw braci mniejszych obserwantów, stali się samodzielnym zakonem, Braćmi Mniejszymi Pustelnikami, oddzielonymi od franciszkanów konwentualnych, ale z własnym Wikariuszem.

Trudny moment miał miejsce w roku 1542, kiedy to Wikariusz Generalny Zakonu br. Bernard z Ochino odszedł za Zakonu i przyłączył się do reformacji protestanckiej.

Papież Grzegorz XIII w 1574 r. zezwolił Zakonowi na osiedlenie się we „Francji i wszystkich innych częściach świata oraz na wznoszenie domów, miejsc, kustodii i prowincji”, tym samym umożliwił jego rozpowszechnienie się poza Włochami. W XVI wieku Kapucyni liczyli około 14 000 braci żyjących w prawie 1000 klasztorów. Liczba powołań wzrośnie jeszcze bardziej w okresie od roku 1600 do drugiej połowy w XVIII wieku. W rzeczywistości bracia osiągną liczbę 34 000, a klasztory 1700 r. Ponadto były to także lata, w których Zakon zmodyfikował, a raczej udoskonalił niektóre z jego początkowych cech. Zachowując wierność ślubowi radykalnego ubóstwa, kapucyni okazali się doskonałymi kaznodziejami, a to, biorąc pod uwagę początkowe relacje z gałęzią konwentualną, doprowadziło do „przybrania stylu klasztornego – konwentualnego”. Proces ten był również wspierany przez Stolicę Apostolską, która w tamtych latach popychała zakony do zamykania małych lub zbyt małych klasztorów, w przekonaniu, że ożywiając większe rzeczywistości, można je lepiej kontrolować. Początkowe małe półki z książkami stały się prawdziwymi bibliotekami, niezbędnymi do zapewnienia dobrego kształcenia kaznodziejów. Aby zrozumieć rolę Zakonu w tym czasie, warto wspomnieć choćby pisarza Aleksandra Manzoniego, który w swojej znanej na całym świecie powieści Promessi Sposi (Narzeczeni), jako jedną z głównych postaci wybrał właśnie kapucyna, ojca Krzysztofa.

Kapucyni byli również bardzo aktywni na misjach: na przykład, jak donosi Pellegrino da Forlì, indyjska archidiecezja Agra została powierzona współbraciom z jego zakonu od 1703 roku.

Od drugiej połowy XVIII wieku do dziś

Od drugiej połowy XVIII wieku do końca XIX wieku Zakon przeżywał moment kryzysu. Warto wspomnieć tylko, że w latach 1787–1847 nie odbyła się żadna kapituła generalna Zakonu, będąca zgromadzeniem ogólnym wszystkich przełożonych prowincji, na które Zakon był podzielony. Trudności te wynikały bardziej z powodów polityczno-społecznych niż religijnych. Rewolucja Francuska i podobne doświadczenia w innych krajach europejskich doprowadziły do zamykania klasztorów, a nawet całych prowincji. To samo można powiedzieć o Włoszech pod koniec XIX wieku, gdzie prawo Guarentigiego pozbawiło zakony wielu dóbr, a nawet klasztorów. Towarzyszyła temu jednak bardziej świadoma praca misyjna, szczególnie w obu Amerykach, gdzie Zakon rozwijał się bardzo szybko.

Pomimo trudności na początku XX wieku kapucyni liczyli około 9500 braci i mieszkali w ponad 600 domach. Kapituła generalna z 1884 r. postanowiła ponadto odzyskać wiele klasztorów, które zostały utracone w poprzednim stuleciu i w tym czasie zostały zatwierdzone nowe konstytucje. Wcześniejsze pochodziły z 1643 roku. Wiek XX był dla wszystkich zakonów wiekiem powrotu do początków i otwarcia na nowości we współczesnym świecie. Warto wspomnieć choćby Sobór Watykańskim II i zaproszenie skierowane do wszystkich wspólnot religijnych o ponowne odkrycie pierwotnych źródeł ich charyzmatu. Kapucynów nie ominął jednak kryzysu powołań, który uderzył w Kościół katolicki w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej w latach 60. i 80. Niemniej kapucyni pozostają jednym z największych i najbardziej rozpowszechnionych zakonów Kościoła Katolickiego.

Duchowość

Od początku istnienia Zakonu, kapucynów cechowało szczególne przywiązanie do modlitwy oraz wrażliwość dla biednych i chorych. Zakon rósł gwałtownie zarówno pod względem liczebności, jak i popularności, uwzględniając jego ważny rys jakim jest naśladowanie życia Jezusa opisanego w Ewangeliach. Ważnym aspektem działalności Kapucynów były misje na terenach wiejskich, którym raczej słabo służyły istniejące struktury parafialne. W ten sposób zakonnicy, wobec braku skutecznie przygotowanego duchowieństwa, uzupełniali potrzeby duchowe wiernych. Do dziś cechą charakterystyczną Kapucynów jest ich bliskość z ludem, co znajduje wyraz w prostym stylu homiletycznym, odwołującym się do codziennego życia.

Ostatnio zmieniany: wtorek, 14 lipiec 2020 14:57