Ordo Fratrum Minorum Capuccinorum PL

Log in
aktualizacja 6:15 PM UTC, Mar 18, 2024

Historia Kurii

Kuria Generalna Kapucynów w Rzymie przy Via Piemonte
Historyczne ślady przebytej drogi

fr. Carlo Calloni OFMCap

W święto św. Elżbiety Węgierskiej w 1897 r. Minister Generalny br. Bernard z Andermatt [Edoardo Christen] (†1909) wysłał list do wszystkich ministrów prowincjalnych Zakonu, prosząc ich o wyjście naprzeciw potrzebom Ubogich Mniszek Klarysek Kapucynek z Rzymu, które wówczas wydalono z klasztoru Corporis Christi Monte Cavallo na Kwirynale, dotychczasowej ich siedziby od 20 kwietnia 1576 r., kiedy to cztery pierwsze siostry kapucynki z klasztoru Świętej Maryi z Jerozolimy, klasztoru zwanego Trentatre, z Neapolu, zamieszkały w klasztornych celach klauzury.

Klaryski Kapucynki ostatecznie opuściły klasztor Monte Cavallo w 1887 r. na skutek prawa suspendowania zakonów, wydanego przez rząd nowopowstałego Królestwa Włoch. Prawa te weszły w życie w Rzymie po zdobyciu Porta Pia 20 września 1870 r.

Klasztor powstały na zlecenie Bractwa Świętego Krzyża San Macello al Corso, faktycznie założony w 1574 r. oraz kościół konsekrowany przez kardynała Francesco Barberiniego 30 listopada 1669 r., do tego czasu stawiał opór licznym atakom i pomyślnie przetrwał okupację Rzymu przez armię Republiki Francuskiej w 1798 r., jak również prawo zawieszenia działalności zakonnej wydane przez Napoleona Bonaparte po podboju Rzymu w 1810 r. i przelotnie trwającą Republikę Rzymską w 1848 r.

Dla Klarysek Kapucynek rząd Królestwa Włoch udzielił krótkotrwałego schronienia w budynku przy Via Galilei. Siostry miały jednak nadzieję powrócić do klasztoru po zakończeniu chwilowej burzy dziejów. Te nadzieje wkrótce okazały się płonne. W rzeczywistości rok po ich wydaleniu, w 1888 r., klasztor Monte Cavallo w Kwirynale, zaprojektowany przez Giacomo Delli Porta i zawierający obrazy i freski znanych mistrzów (Cristoforo Roncalli, Jacobino Del Conte czy Marcello Venusti z Mantui), szczególnie ceniony i często odwiedzany przez wielu papieży, został całkowicie zrównany z ziemią.

Klaryski Kapucynki znalazły się bez domu, a co się z tym wiąże, w bardzo niepewnej sytuacji, ponieważ przydzielone im miejsce było tylko przejściowe. Budowa nowego klasztoru, przed którą stanął Zakon Braci Mniejszych Kapucynów, kierowany wówczas przez Ministra Generalnego br. Bernarda z Andermatt w latach od 1884 do 1908 roku, stała się jednym z większych wyzwań.

0001

Poszukując miejsca pod budowę nowego klasztoru, po zweryfikowaniu niemożności „odzyskania” ziemi w pobliżu pałacu na Kwirynale, gdzie kiedyś stał klasztor Corporis Christi, skierowano się w stronę „działek” w pobliżu Porta Pia, gdzie powstawała nowa dzielnica Rzymu z dużymi i surowymi budynkami, które miały pomieścić władze nowopowstałej stolicy Włoch.

Prace nad budową nowego klasztoru i kościoła kontynuowali: br. Luigi da Senigallia, tercajrz kapucyński z prowincji Picena, autor m.in. sztukaterii ołtarza i płaskorzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego wśród świętych. Według kronik z tamtych czasów struktura na zewnątrz wyglądała na solidną i elegancką, a jej wnętrze jaśniało surowością i ubóstwem, bez wątpienia charakterystycznymi cechami wspólnoty, która miała ją zamieszkać. Zgodnie z relacją kronik, nic nie było sprzeczne z Regułą Klarysek Kapucynek, nie było też rzeczy, które mogłyby czynić życie sióstr zbyt wygodnym. Dzięki podniesieniu niektórych ścian zagwarantowano także oddzielenie zarówno od wścibskich oczu z zewnątrz, jak i przed niebezpieczeństwem „patrzenia” na świat z wnętrza klasztoru.

002_Via_Sardegna_Via_Piemonte

Wreszcie, 26 czerwca 1907 r., dokładnie dziesięć lat po prośbie Ministra Generalnego wydanej w sprawie nowego domu, mniszki kapucynki przejęły klasztor Via Sardegna-Piemonte, który zachował starożytny tytuł: Corporis Christi.

Uroczystą celebracją Minister Generalny, br. Bernard z Andermatt, powitał zakonnice u drzwi kościoła i po przerwie na adorację Najświętszego Sakramentu wprowadził je do klauzury.

Klaryski Kapucynki przebywały w tym domu do 1 grudnia 1950 r., kiedy to ówczesny Minister Generalny br. Clemente da Milwaukee [William Neubauer] († 1969), zdecydował o przeniesieniu wspólnoty Mniszek Klarysek Kapucynek do nowego klasztoru, który powstał w dzielnicy Garbatella, a dokładnie w nieruchomości Villa Pozzi położonej na niewielkim wzgórzu przy Piazzale delle Sette Chiese.

Od 2 grudnia 1950 r. dawny klasztor sióstr przy via Sardegna-Piemonte został poddany pracom remontowym. Zostały one dostosowane do nowego przeznaczenia budynku, którym miała być Kuria Generalna Zakonu. Prace powierzono architektom Paolo, a następnie Mario Leonardi i Towarzystwu budowlanemu braci Luigi i Pietro Galli.

Prace remontowe przebiegły dość szybko. Oprócz nowego rozmieszczenia części wewnętrznych na potrzeby związane z funkcjonowaniem Kurii Generalnej, przestrzegając przepisów Konstytucji zakonnych i – jak czytamy w kronikach z tamtych czasów – szanując naturę życia kapucynów „quae omnen ornatum devitat” (która unika wszelkich upiększeń), przeprowadzono gruntowną renowację skrzydła Via Piemonte wraz z przebudową i dodaniem drugiego piętra, co nadało jednolitości całemu budynkowi. Wejście do nowej Kurii Generalnej znajdowało się na tym samym skrzydle przy Via Piemonte.

Prace zostały ukończone 9 kwietnia 1953 r. Wcześnie rano, Minister Generalny br. Benigno da Sant'Ilario Milanese [Giovanni Battista Re Cecconi] († 1974), członkowie Kurii Generalnej i wielu braci obecnych w Rzymie, powitali w drzwiach kościoła kardynała Clemente Micara, Protektora Zakonu, który po konsekracji ołtarza Kościoła został zaprowadzony do refektarza, aby pobłogosławić krucyfiks, który został później umieszczony w tym pomieszczeniu. Był to zwyczajowy gest w tradycji kapucynów, którzy po objęciu nowego miejsca stawiali krzyż jako znak przynależności i przylgnięcia do Chrystusa. Następnie odbyła się uroczysta Msza Święta, której towarzyszył śpiew chóru studentów z Kolegium Świętego Wawrzyńca.

003_benedizione_della_croce

Tak zaczęło się życie wspólnoty Kurii Generalnej. Budynek przeszedł pewne zmiany, ponieważ konieczne było wykonanie nieznacznych prac, aby wygospodarować więcej miejsca na pomieszczenia biurowe lub też ze względu na konieczność zwykłej konserwacji. Sobór Watykański II i nowe normy liturgiczne zaowocowały zmianami w aranżacji kościoła, szczególnie w zakresie ustawiania ołtarza.

004_chiostro

Kapituła Generalna w 2006 r., biorąc pod uwagę potrzebę renowacji, która wspomogłaby niektóre struktury budynku Kurii, zaproponowała nowemu Ministrowi Generalnemu br. Mauro Jöhri generalny remont budynku.

Definitorium generalne podjęło pierwsze kroki w celu realizacji projektu remontu na początku 2009 r., kiedy już zaczęły się prace restrukturyzacyjne kościoła Międzynarodowego Kolegium świętego Wawrzyńca z Brindisi i klasztoru w Jerozolimie.

Początkowo przyjęto ideę przeniesienia Kurii Generalnej do obecnego klasztoru Klarysek Kapucynek przy Via Garbatella z zamiarem przeniesieni sióstr w inne miejsce. Była to idea, która na nowo zaproponowała to, co wydarzyło się już w 1950 r., kiedy Klaryski Kapucynki opuściły klasztor Via Sardegna-Piemonte, aby zrobić miejsce Kurii Generalnej.

Propozycja ta, po gruntownym zbadaniu i projekcie przedstawionym 24 czerwca 2009 r., okazała się niewykonalna, ponieważ wielkość zbudowanego klasztoru przy Via Garbatella nie była wystarczająca, aby pomieścić całą strukturę Kurii Generalnej, a ponadto ograniczenia architektoniczne nie pozwalały na rozbudowę samego klasztoru.

Dlatego w marcu 2010 r. definitorium generalne postanowiło wyremontować budynek przy Via Piemonte 70, zalecając jednocześnie przetarg na kompletny projekt. Przedstawiono trzy projekty. 25 czerwca 2010 r. definitorium generalne wybrało projekt architekta Cesare Nota Rodari, który w następnych miesiącach, po uwzględnieniu sugestii i wskazówek zarządu Zakonu, przedstawił uaktualnione plany czterech pięter i części tarasowej wraz z powiązanymi propozycjami restrukturyzacji.

W międzyczasie podjęto próbę znalezienia rozwiązania, które pozwoliłoby na tymczasowe przeniesienie biur Kurii Generalnej. Sformułowano różne hipotezy, szukając rozwiązania, tak aby Kuria Generalna pozostała w mieście. Żadna jednak z przedstawionych propozycji nie okazała się możliwa z powodu zbyt ograniczonej przestrzeni, którą mógłby zaoferować. Jedynym miejscem mogącym pomieścić całą Kurię Generalną było Międzynarodowe Kolegium św. Wawrzyńca w Rzymie.

Po prezentacji projektu, zmodyfikowanego zgodnie z otrzymanymi wskazaniami, odbyły się kolejne spotkania między projektantem Cesare Rota Nodari w towarzystwie zaufanych profesjonalistów i definitorium generalnego, do którego później ad hoc dołączono komisję, która z większą wnikliwością śledziła przygotowanie projektu.

0005

W dniu 24 czerwca 2011 r., dokładnie rok po przedstawieniu pierwszych projektów, definitorium generalne zatwierdziło projekt globalny i ustaliło, że we wrześniu 2011 r. Zakon zostanie poinformowany o rozpoczęciu prac, terminach i niezbędnych środkach ekonomicznych potrzebnych do jego realizacji. W tym samym czasie rozpoczęło się przenoszenie Kurii Generalnej z Via Piemonte 70 do Międzynarodowego Kolegium św. Wawrzyńca.

Pierwszego grudnia 2011 r. definitorium generalne postanowiło powierzyć inż. Mannelli restrukturyzację budynku przy Via Piemonte 70, zgodnie z projektem przygotowanym przez architekta Cesare Rota Nodari i zweryfikowanego przez komisję, której zadaniem było śledzenie prac. W kolejnych miesiącach rozpoczął się biurokratyczny proces przedstawiania właściwym władzom miejskim i państwowym wniosków o uzyskanie zatwierdzenia projektu restrukturyzacji.

Nastąpił okres intensywnej aktywności i prac budowlanych, w których przez 32 miesiące pracowało kilka zespołów pracowników, z których każdy zgodnie ze swymi kompetencjami intensywnie pracował nad ukończeniem prac restrukturyzacji Kurii Generalnej Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów. Nastąpiło ono dnia 30 czerwca 2014 r.

Po oddaniu budynku do użytku, wspólnota Kurii powróciła we wrześniu 2014 r. na Via Piemonte 70, gdzie dalej pełni swoją posługę wobec braci całego Zakonu rozproszonych na wszystkich kontynentach świata. Kuria Generalna jest siedzibą Ministra Generalnego oraz jego rady, a także braci odpowiedzialnych za poszczególne biura, którzy świadczą wieloraką pomoc Ministrowi Generalnemu w pełnieniu jego posługi wobec całego Zakonu.

Ostatnio zmieniany: poniedziałek, 20 styczeń 2020 01:02